Konzentrationslager (KL) Auschwitz, obóz koncentracyjny Auschwitz, został utworzony przez niemieckich nazistów na obrzeżach miasta Oświęcimia, które po włączeniu do Trzeciej Rzeszy zostało przemianowane na Auschwitz i dało też nazwę obozowi.

- Początkowo istniał jeden obóz, Auschwitz, utworzony w czerwcu 1940 r.

- W marcu 1942 r. powstała filia obozu Auschwitz – Birkenau (od niemieckiej nazwy wsi Brzezinki, gdzie się znajdował).

- W październiku 1942 r. powstał podobóz Auschwitz – Monowitz (od niemieckiej nazwy wsi Monowice, gdzie się znajdował). W latach 1942-1945 powstało ogółem blisko 50 podobozów.

  Pierwszy podział administracyjny Auschwitz, 1943-1944

W listopadzie 1943 r., w związku z rosnącymi trudnościami w zarządzaniu rozrastającym się kompleksem oraz coraz wyraźniejszym podziałem funkcji poszczególnych jego części, obozy Auschwitz podzielone zostały na:

• KL Auschwitz I (Stammlager, z niem. obóz macierzysty),
• KL Auschwitz II-Birkenau (w jego skład weszły wszystkie obozy, tzw. odcinki budowlane, w Birkenau oraz podobozy przy gospodarstwach rolno-hodowlanych),
• KL Auschwitz III (Aussenlager, z niem. podobóz. Objął Monowitz i nienależące do Birkenau podobozy, głównie przy ośrodkach przemysłowych).

W obozie Auschwitz I mieściło się m.in. centralne biuro zatrudnienia, oddział polityczny, garnizonowa administracja, główne magazyny zaopatrzenia, warsztaty oraz przedsiębiorstwa SS – przy ich obsłudze pracowała większość więźniów tego obozu. 

Obóz Auschwitz II łączył w sobie dwie funkcje:

• ośrodka bezpośredniej zagłady Żydów. W Birkenau powstały największe w okupowanej Europie urządzenia masowej zagłady – komory gazowe – gdzie niemieccy naziści zamordowali większość deportowanych do obozu Żydów. Gromadzono w nim również i systematycznie zabijano chorych i wyselekcjonowanych na śmierć z całego kompleksu obozów; 
• kompleksu koncentracyjnego, składającego się z obozów o różnym charakterze i przeznaczeniu (m.in. tzw. obóz cygański, tzw. obóz rodzinny dla Żydów z getta Theresienstadt, magazyny zagrabionego mienia). W ostatniej fazie istnienia stał się też miejscem koncentracji i punktem dystrybucji siły roboczej dla niemieckiego przemysłu w głębi Trzeciej Rzeszy. 

Zadaniem obozu Auschwitz III był przede wszystkim wynajem niewolniczej siły roboczej więźniów firmom niemieckim, dlatego skupił on podobozy zakładane przy pobliskich przedsiębiorstwach przemysłowych.

  Drugi podział administracyjny Auschwitz, 1944-1945

W listopadzie 1944 r., na dwa miesiące przed wyzwoleniem, doszło do kolejnej zmiany administracyjnej i taki podział obozów utrzymał się do wyzwolenia Auschwitz w styczniu 1945 r.:

• KL Auschwitz I i KL Auschwitz II zostały połączone i przywrócono im dawną nazwę – KL Auschwitz;
• KL Auschwitz III otrzymał nazwę KL Monowitz. W jego skład weszły wszystkie podobozy.

  Podległość służbowa

Niezależnie od zmian administracyjnych komendanci wszystkich obozów i podobozów Auschwitz zawsze podlegali komendantowi obozu macierzystego (Auschwitz I), który pełnił jednocześnie funkcję dowódcy garnizonu i posiadał prawo rozstrzygania kwestii spornych wobec pozostałych komendantów.