Niemiecki obóz koncentracyjny i ośrodek zagłady Auschwitz, założony w 1940 r., od 1942 r. pełnił równocześnie, a w istocie przede wszystkim, funkcję ośrodka natychmiastowej zagłady Żydów. Z uwagi na te dwie funkcje i przeważający udział Żydów i Polaków w ogólnym bilansie ofiar tego obozu jego historię można podzielić na dwa okresy:

• 1940 – połowa 1942 r., kiedy to większość deportowanych i ofiar stanowili Polacy. Obóz koncentracyjny Auschwitz, uruchomiony 10 miesięcy po wybuchu wojny, wraz z założonym w 1939 r. obozem Stutthof i obozem na Majdanku (1941) stanowił jedno z głównych miejsc deportacji i wyniszczania Polaków. Polacy więzieni byli w obozie przez cały okres jego istnienia.
• połowa 1942 – 1944 r., kiedy to większość deportowanych i ofiar stanowili Żydzi. Auschwitz pełnił rolę największego nazistowskiego ośrodka zagłady ludności żydowskiej z okupowanych przez Trzecią Rzeszę oraz sprzymierzonych z nią krajów europejskich. Nasilenie eksterminacji w tym drugim okresie było kilkakrotnie wyższe, a w skali całego okresu istnienia obozu Żydzi stanowili blisko 85% deportowanych i około 90% ofiar. 

W obozie osadzeni też zostali i ginęli: Romowie, sowieccy jeńcy wojenni i więźniowie ponad 20 narodowości.