Załoga SS

Stan załogi Auschwitz wzrastał stopniowo wraz ze zwiększaniem się liczby więźniów i wynosił: w marcu 1941 r. – około 700 esesmanów, w czerwcu 1942 r. – dwa tysiące, w kwietniu 1944 r. – prawie trzy tysiące, a w sierpniu – 3342. Najwyższy stan osiągnięto w styczniu 1945 r., gdy w przeddzień ewakuacji obozu załogę poważnie wzmocniono – do 4480 esesmanów.

Esesmani kierowani byli do Auschwitz z załóg obozów koncentracyjnych, komend uzupełnień SS oraz z dywizji Waffen SS. Wielu z nich po pewnym czasie przenoszono do innych obozów lub jednostek frontowych – ogółem stan osobowy załogi wymienił się prawie dwukrotnie. Początkowo wśród esesmanów przeważali Niemcy i Austriacy oraz tzw. Niemcy etniczni z Sudetów i zachodniej Polski, później zaś coraz liczniej reprezentowani byli volksdeutsche z Jugosławii, Węgier i Rumunii. Niski był poziom wykształcenia – ponad 70% esesmanów ukończyło jedynie kilka klas szkoły ludowej, osób z wyższym wykształceniem było jedynie 5% – głównie lekarzy i inżynierów z biura budowlanego obozu.

Esesmani mieli do dyspozycji szpital, dom wypoczynkowy, instalacje wojskowe (m.in. strzelnice), a także kantyny. Szeregowi esesmani zakwaterowani byli w koszarach, oficerowie, wraz z rodzinami, zajmowali domy w Oświęcimiu, z których wysiedlono przedwojennych mieszkańców.

Spośród ośmiu tysięcy esesmanów, którzy służyli w Auschwitz w czasie istnienia obozu, jedynie ok. 10% zostało po wojnie osądzonych.

(minisłownik pojęć z historii Auschwitz)