W połowie stycznia 1945 r., w związku z przełamaniem linii frontu przez Armię Czerwoną i zbliżaniem się jej jednostek do Krakowa, oddalonego o około 70 km od Oświęcimia, władze Auschwitz rozpoczęły ewakuację więźniów do obozów koncentracyjnych w głębi Trzeciej Rzeszy. W dniach 17-21 stycznia esesmani wyprowadzili z kompleksu obozowego Auschwitz około 56 tysięcy więźniów. Więźniowie zmuszeni byli pokonać piechotą kilkudziesięciokilometrowe trasy ewakuacyjne, po czym dalej przewożono ich pociągami. Esesmani mordowali tych, którzy opadli z sił i nie byli w stanie kontynuować marszu, strzelali też do próbujących uciekać. W trakcie całej operacji zginęło co najmniej dziewięć tysięcy więźniów Auschwitz.

Niemcy pozostawili na terenie obozów kilka tysięcy więźniów, w większości chorych i wyczerpanych. Zostali oni wyzwoleni przez Sowietów 27 stycznia 1945 r.

(minisłownik pojęć z historii Auschwitz)